Nieznana Wielkopolska część III – wyjazd – 22 maja 2022

Nieznana Wielkopolska część III – wyjazd – 22 maja 2022

NIEZNANA WIELKOPOLSKA – część III  PRADOLINA WARTY :  Śmiełów –- Winna Góra – Kołaczkowo – Borzykowo – Ląd nad Wartą – Nadwarciański Park Krajobrazowy

ŚMIEŁÓW – Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie – główne miejsce pamięci o pobycie wieszcza w Wielkopolsce w latach 1831-32. Muzeum przechowuje m.in. autograf i listy pisane ręką poety oraz wiele innych pamiątek. Organizuje wiele imprez kulturalno-edukacyjnych oraz „zajazdy” śmiełowskie.

Parter pałacu prezentuje ekspozycję mickiewiczowską z oryginalnymi manuskryptami wieszcza, jego portretami z epoki, a także ilustracjami do jego utworów. Znaczną grupę stanowią obiekty kultu poety z XIX wieku, m.in. akwarela Juliusza Kossaka „Mickiewicz w Turcji” i obraz Tomasza Lisiewicza „Apoteoza Wieszcza”.

Pod koniec XVIII wieku majątek w Śmiełowie liczący 1000 ha nabył Andrzej Gorzeński, na którego zlecenie wg projektu wojskowego architekta Stanisława Zawadzkiego wzniesiono na planie podkowy klasycystyczny pałac z jońskim, monumentalnym portykiem, arkadowymi galeriami oraz oficynami.

W 1887 roku po bezpotomnej śmierci Zygmunta Gorzeńskiego majątek  wystawiony został na licytację i zakupiła go rodzina Chełkowskich. Z tym okresem wiąże się tradycja kultu mickiewiczowskiego, która przetrwała w Śmiełowie do dzisiaj.

Obecnie pałac wraz z otaczającym go parkiem stanowi Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu. Ciekawym elementem krajobrazowym jest alejka lipowo-grabowa z ok. 1870 roku  oraz wygrodzony warzywnik, przekształcony ostatnio w tzw. „ogródek Zosi”. Zwiedzamy muzeum.

WINNA GÓRA  – Miejscowość upamiętniona pobytem znanego polskiego bohatera narodowego gen. Jana Henryka Dąbrowskiego, który mieszkał tu w latach 1807–1817.

Gen. Jan Henryk Dąbrowski pod koniec XVIII w. był uczestnikiem insurekcji kościuszkowskiej, a potem twórcą Legionów Polskich we Włoszech, a także inicjatorem powstania wielkopolskiego z 1806 r. To właśnie w tym okresie cesarz Napoleon nadał mu Winną Górę wraz z okolicznymi folwarkami jako formę rekompensaty za utracone majątki, które Dąbrowski sprzedał aby uzyskać środki na tworzenie legionów W tej posiadłości generał spędził ostatnie lata swojego życia

W miejscowym kościele znajduje się kaplica grobowa J. H. Dąbrowskiego z 1863r. z klasycystycznym sarkofagiem, w podziemiach krypta grobowa Dąbrowskich i Mańkowskich.

Po gen. Dąbrowskim  majątek przeszedł w ręce jego spadkobierców: syna Bronisława, a od 1880r. jego wnuka  – Napoleona Mańkowskiego. W rękach Mańkowskich dobra winnogórskie pozostawały do II wojny światowej.

Zobaczymy ekspozycję poświęconą generałowi, a w pobliskim kościele pw. św. Michała odwiedzimy  sarkofag generała, który został w Winnej Górze pochowany.

KOŁACZKOWO – Dwór zbudowany na początku XIX wieku, później wielokrotnie przebudowywany. Majątek pozostawał w rękach wielu rodzin, od XVIII wieku właścicielami byli Dąmbscy herbu Godziemba.  Hrabia Michał Dąmbski, ożeniony z Anną Jasińską, rotmistrz wojsk polskich podjął budowę klasycystycznego dworu i towarzyszących mu zabudowań, prace kontynuował także jego syn Gustaw, oficer wojsk polskich i kawaler orderu Virtuti Militari.

W 1920 pałac zakupił pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla Władysław Stanisław  Reymont, który traktował majątek jako swoją siedzibę. Tutaj mieszkał, tworzył i prowadził prace przy zakładaniu parku i ogrodu. W kołaczkowskim pałacu bywało wiele zaprzyjaźnionych z Reymontem osób ze świata nauki, polityki i kultury, m.in. Adam Grzymała-Siedlecki, Kornel Makuszyński, Zenon Przesmycki, Roman Dmowski, Władysław Grabski, Maciej Rataj czy Wincenty Witos.  Reymont mieszkał tu do śmierci w 1925 roku. Zwiedzamy Izbę Pamięci Władysława Reymonta

BORZYKOWO – rekonstrukcja niemiecko-rosyjskiego przejścia granicznego. W 1815 roku na Kongresie Wiedeńskim dokonano korekty granic rozbiorowych Polski. Na mocy postanowień ziemie Wielkopolski zostały podzielone między dwóch zaborców.  W Borzykowie znalazł się pruski posterunek graniczny pomiędzy Królestwem Kongresowym, które należało do Imperium Rosyjskiego, a Królestwem Prus, należącym do Cesarstwa Niemieckiego. Dzisiaj w tym miejscu znajduje się zrekonstruowany posterunek graniczny. – przejście graniczne.

LĄD NAD WARTĄ – zespół dawnego opactwa cysterskiego umiejscowiony na wielkopolskim trakcie Europejskiego Szlaku Cystersów. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej kościół i klasztor w Lądzie zostały wpisane na Listę Pomników Historii. Jest najstarszym opactwem pocysterskim w Rzeczypospolitej. Klasztor cystersów w Lądzie nad Wartą został założony według tradycji w roku 1145.

Pierwotny gotycki klasztor i kościół zostały przebudowane w XVII i XVIII wieku w stylistyce barokowej. Z zachowanych reliktów średniowiecznych szczególną rangę mają kapitularz z ok. 1360 r. przykryty gwiaździsto-trójdzielnym sklepieniem wspartym na dziesięciobocznym filarze oraz polichromie o tematyce sakralno-świeckiej, z unikalną w skali kraju rozbudowaną sceną donacji, zdobiące oratorium św. Jakuba.

Późnobarokowy kościół klasztorny swoją formę jak i wystrój zawdzięcza rozbudowie prowadzonej od 1728 r. przez wybitnego architekta włoskiego – Pompeo Ferrari (odwiedzaliśmy na ostatniej wycieczce Sanktuarium Świętogórskie w Gostyniu) – działającego na terenie Wielkopolski na przełomie XVII i XVIII w. Świątynia jest realizacją sakralną tego artysty inspirowaną twórczością Francesco Borrominiego.

Zarówno dzieje klasztoru, jak i architektura oraz wnętrza stawiają opactwo lądzkie w rzędzie najcenniejszych polskich zabytków. Szczególną wartością obiektu jest jego autentyczność. Klasztor został rozbudowany w stylu barokowym i w takiej postaci, z niewielkimi przekształceniami będącymi konsekwencją burzliwych dziejów, dotrwał do naszych czasów.  Zwiedzanie

PYZDRY  Miasto położone są na wysokim brzegu Warty, powiat wrzesiński, uzyskało prawa miejskie przed 1250 rokiem z nadania Bolesława Pobożnego, leżące przy szlakach handlowych z Torunia oraz z Poznania do Kalisza i dalej do Małopolski było jednym z najważniejszych miast w Wielkopolsce.

Na mocy decyzji kongresu wiedeńskiego miejscowość znalazła się w 1815 roku w granicach Imperium Rosyjskiego, gdzie pozostawała aż do I wojny światowej – przejście graniczne znajdowało się w Borzykowie, oddalone o ok. 2 km. na północ od miasta.

Wraz z rozwojem państwa polskiego zyskało na znaczeniu zostając siedzibą rozległego powiatu. Tu odbywano zjazdy książąt i królów, wydawano akta królewskie, sprawowano najwyższe sądy, zakładano związki miast, zwoływano wiece rycerstwa i szlachty, zawiązywano konfederacje polityczne, a nawet konsekrowano biskupów. W wiekach średnich był tu warowny zamek, a całość otaczały obronne wały i mury – obecnie pozostały tylko relikty zamku wzniesionego w XIV wieku przez Kazimierza Wielkiego Kupcy i rzemieślnicy korzystali z różnych przywilejów handlowych, a specjalne nadania i fundacje  podnosiły zamożność oraz znaczenie miasta, które nazywano  królewskim.

Miasteczko wykorzystuje potencjał usytuowania nad rzeką. Oprócz pięknych, naturalnych widoków Warty, a także zabytkowej zabudowy usytuowanej nad skarpą zobaczymy tutaj także przystań, mural na ścianie szkoły oraz schody mozaikowe prowadzące wprost pod bramę klasztoru. Mural powstał w 2016 roku. Jego autorem jest Radosław Barka – autor słynnego dzieła na poznańskiej Śródce. (oglądaliśmy na naszej trasie w Poznaniu). Przedstawia historię Pyzdr, gdzie obok obiektów istniejących do dzisiaj znajdują się i te, których już nie ma- w tym zamku. Spacer

NADWARCIAŃSKI PARK KRAJOBRAZOWY został utworzonego w celu ochrony pradolinnego krajobrazu doliny środkowej Warty z mozaiką siedlisk przyrodniczych, stwarzających dogodne warunki do bytowania dla ptaków wodno-błotnych. Chroni krajobraz polodowcowy z szeroką pradoliną, której dnem płynie Warta. Warta, zmieniając często swój bieg, pozostawiła w dnie pradoliny liczne starorzecza. Można tu zobaczyć śródlądowe wydmy i relikty kosztującego się koryta Warty.

Wzgórza wydmowe są formą terenu charakterystyczną dla równin Polski środkowej. Powstały one w większości po ustąpieniu ostatniego zlodowacenia z piasków sandrów i teras akumulacyjnych. Wydmy śródlądowe są formami pochodzenia eolicznego, czyli zostały utworzone na skutek działalności wiatru. Warunkiem ich utworzenia jest obecność w podłożu drobnoziarnistego, luźnego i suchego materiału mineralnego.

Spacer

Wyjazd  godzina 7.00 Aleja Juliusza Słowackiego w pobliżu budynku Poczty Głównej, powrót do godz. 21.00

Koszt uczestnictwa 150 zł – przejazd autokarem, opłaty drogowe, opieka merytoryczna przewodników Zakochaj się w Polsce na całej trasie wycieczki. Przy zadeklarowaniu udziału nie ma możliwości rezygnacji ze zwrotem kosztów.

Na trasie mogą znaleźć się inne niż wskazane miejsca/punkty/ciekawostki krajoznawcze zaproponowane przez przewodników.

Wpłaty uczestników wyłącznie do 13 maja 2022r.

Wpłata na konto 45 1020 5226 0000 6702 0064 5721

koszty wstępów dodatkowo – około 40 zł /gotówka